Barbaros Demirci
Plastik Sektörünün Makina ve Teçhizat Yatırımı Artıyor
Genel makine sektöründe kapasite kullanımı, 2022 yılında ortalama %75,1 olarak gerçekleşmiş olup 2021 yılı ortalamasının 0,5 puan üzerindedir. Plastik işleme makinaları üretimi, 2021 yılına kıyasla %30 artarak 2022 yılında 797 milyon dolar olarak gerçeklemiştir. 2018-2022 yılları arasında yılda ortalama %6,8 artış gösteren üretim 2022 yılında 2018 yılı düzeyinin de üzerine çıkarak tarihi rekor düzeyine erişmiştir. 2022 yılında 797 milyon dolarlık toplam üretimin %40’ını presler ve diğer makinalar, %26’sını aksam ve parçalar, %20’sini ekstrüzyon, %9’unu termoform makinaları oluşturmuştur. Toplam üretim içinde enjeksiyon makinaları %4 şişirme makinaları ise %1 pay almıştır.
Plastik işleme makinaları ithalatı, 2022 yılında 2021 yılına kıyasla %6 oranında artmış ve 728 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2018-2022 yılları arasında yılda ortalama %3,7 artış gösteren ithalat, 2022 yılında 2018 yılı düzeyinin de üzerine çıkarak tarihi rekor düzeyine erişmiştir. 2022 yılında toplam plastik işleme makineleri ithalatı içinde, enjeksiyon makineleri %32 ekstrüzyon makineleri %21 şişirme makinaları %4 termoform makinaları %2 presler ve diğer makineler %33 ve aksam ve parçalar da %8 pay almıştır.
Plastik işleme makinaları ihracatı, 2022 yılında 2021 yılına kıyasla %32 artarak 307 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2018-2022 yılları arasında yılda ortalama %6,1 artış gösteren ihracat, 2022 yılında 2018 yılı düzeyini aşarak tarihi rekor düzeyine erişmiştir. 2022 yılında toplam plastik işleme makineleri ihracatı içinde, enjeksiyon makineleri %5 ekstrüzyon makineleri %26 şişirme makinaları %2 termoform makinaları %9 presler ve diğer makineler %41 ve aksam ve parçalar da %17 pay almıştır.
2022 yılında 10 ülkeden yapılan plastik işleme makineleri ile aksam ve parçalar ithalatı, toplam ithalatın %93’ünü oluşturmuştur. Bu dönemde plastik işleme makineleri ithalatında ilk 3 sırayı Çin, Almanya ve İtalya almıştır. Bu 3 ülkenin toplam ithalattan aldığı pay yaklaşık %74 düzeyindedir.
Diğer taraftan, 2022 yılında 10 ülkeye yapılan plastik işleme makineleri ile aksam ve parçalar ihracatı, toplam ihracatın %49’unu oluşturmuştur. 2022 yılında toplam plastik işleme makineleri ihracatında ilk 3 sırayı Rusya Fed, Sırbistan ve Özbekistan almıştır. Bu 3 ülkenin toplam ihracattan aldığı pay %24 düzeyindedir.
Plastik işleme makineleri ile bunların aksam ve parçalarının ortalama birim ihraç fiyatı 2022 yılında 5,9 $/Kg olarak gerçekleşmiş olup, 2021 yılına kıyasla %50 gerilemiştir. Bu dönemde ortalama ihracat birim fiyatlarının, ortalama ithal fiyatlarının %57 altında gerçekleştiği görülmektedir.
Plastik işleme makinaları dış ticaret açığı 2022 yılında 2021 yılına kıyasla %7 azalarak 421 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Plastik işleme makinaları iç pazar satışlarının 2022 yılında , 2021 yılına kıyasla %14 arttığı ve 1 milyar 218 milyon dolara çıktığı görülmektedir.
2018 – 2022 yılları arasında yılda ortalama %5,1 artış gösteren yurtiçi satışların ( plastik sektörünün makine teçhizat yatırımı ) 2022 yılında 2021 yılı düzeyini aşarak tarihi rekor düzeyine çıktığı görülmektedir.
Plastik sektörü 2018– 2022 yıllarını kapsayan son 5 yılda, yılda ortalama 988 milyon dolarlık makina ve teçhizat yatırımı gerçekleştirmiş olup toplam yatırımın %39’unu presler ve diğer makinalar %20’sini enjeksiyon, %18’ini ekstrüzyon, %4’ünü termoform, %3’ünü şişirme ve %16’sını da aksam ve parçalar oluşturmuştur.
2022 yılında plastik sektörünün toplam makine yatırımları içinde, enjeksiyon makineleri %20 ekstrüzyon makineleri %19 şişirme makinaları %3 termoform makinaları %5 presler ve diğer makineler %35 ve aksam ve parçalar da %18 pay almıştır. Türkiye plastik sektörü makina parkının 2022 yılında 908 bin adete ulaştığı görülmektedir.
2022 yılı itibariyle Türkiye plastik sektöründe plastik işleme makinaları parkının %13’ünü enjeksiyon, %9’unu ekstrüzyon, %1’ini şişirme, %3’ünü termoform ve %74’ünü presler ve diğer makinaları oluşturmaktadır. 2022 yılı itibariyle Türkiye plastik sektörü toplam makina parkının adet bazında %68’ini yerli üretimden satılan %32’sini de ithal edilen makinalar oluşturmaktadır.
2022 yılında plastik işleme makineleri ile aksam ve parçaları sektöründe 797 milyon dolar üretim, 728 milyon dolar ithalat, 307 milyon dolar ihracat ve 1 milyar 218 milyon dolar da iç pazar satışları (plastik sektörünün makine ve teçhizat yatırımı) gerçekleşmiştir.
2022 yılında sektör 421 milyon dolar dış ticaret açığı vermiş, iç satışların (sektörün makine teçhizat yatırımının) %60’ı ithalatla karşılanmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranının da %42 olarak gerçekleşmiştir.