Dr. Taner Sarısoy
Borçların Yapılandırılması Matrah ve Vergi Artırımı (7326 Sayılı Kanun )
Covid-19 salgınının ülke ekonomisine etkilerini azaltmak, istihdamı ve üretimi korumak ve vatandaşların salgından en az şekilde etkilenmesini sağlamak için alınan önlemler ve sağlanan desteklerin yanı sıra bir seri düzenleme yapılarak vatandaşlarımızın, işletmelerimizin vergi ve sigorta primleri başta olmak üzere kamuya olan yükümlülükleri ertelenmiş, vergi oranlarında indirime gidilmiştir. 17 Kasım 2020 tarihinde yayımlanan 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla kişi ve kuruluşların, Hazine ve Maliye Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, Sosyal Güvenlik Kurumuna, il özel idarelerine, belediyelere, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine ve Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına ve çok sayıda kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlara olan kesinleşmiş borçlarının yapılandırılması ve taksitler halinde ödenmesi imkânı getirilmiştir. Ancak, küresel salgının yayılımının ve etkilerinin devam etmesi nedeniyle yapılandırma taksitlerini ödeyemeyen ya da borçları yapılandırma kapsamında bulunmayan vatandaşlarca yeni bir imkân verilmesi talepleri yoğunlaşmış, ayrıca kesinleşmiş borçlar dışında ihtilaflı aşamada bulunan veya henüz inceleme ve takdir işlemleri tamamlanmamış borçların da, ihtilaflara son verilmesi ya da yeni ihtilaflar başlatılmaması amacıyla düzenleme yapılması talebi dile getirilmiştir.
Hazırlanan teklif ile 7256 sayılı Kanunun kapsamından sonraki dönemlerden borcu bulunan vatandaşlar ile 7256 sayılı Kanundan yararlanmak üzere başvurduğu halde gerekli ödemeleri yapmaması nedeniyle Kanunu ihlal etmiş olanları da kapsayacak şekilde kesinleşmiş alacaklar için yeniden yapılandırma düzenlemesi yapılması amaçlanmıştır. Ayrıca, ihtilaflı ya da inceleme ve takdir işlemleri devam eden alacaklar için de yapılandırma imkânı getirilerek bu aşamalardaki alacakların bir an önce Hazineye intikalinin sağlanması, matrah ve vergi artırımı yoluyla vergilemede öngörülebilirliğin artırılarak geçmiş vergilendirme dönemleri ile ilgili olası risklerin ortadan kaldırılması ve işletme kayıtlarının fiili durumlarına uygun hale getirilerek kayıtlı ekonomiye geçişin teşvik edilmesine yönelik düzenlemeler öngörülmüştür. Teklifle, işletmelerin bilançolarında yer alan gayrimenkuller ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler için yeniden değerleme yapma imkânı sağlanarak bu kıymetlerin bilançolarda güncel değerleriyle yer alması yönünde düzenleme önerilmiştir. Diğer taraftan, bazı kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarına olan borçların yapılandırılması da düzenlenmiştir. Ayrıca, karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarını zamanında ödeyemeyen kişilerin yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde geçmiş ödeme performanslarına ilişkin olumsuz kayıtların dikkate alınmayacağı hususunda düzenleme yapılmaktadır[1].
1.KAPSAM
Devlet kişilerden/mükelleflerden/vatandaşlardan olan alacaklarını belirli şartlarda tutarını azaltması ve normal kanunlarda yer alan vadelerden ve faiz oranlarından bağımsız bir şekilde yeniden vadeye bağlamasına biz amme alacaklarının yapılandırılması diyoruz. Bu yapılandırma kapsamına giren mükellef açısından kamuya olan borçlarını devletin ise alacağını genel olarak aşağıdaki başlıklar halinde sıralayabiliriz:
1.1.Yapılandırma Kapsamına Giren Devletin Alacağı (Mükelleflerin Devlete Olan Borçları)
-Vergiler,
-SGK Primleri,
-Vergi cezaları (vergi ziyaı cezaları, usulsüzlük cezaları, özel usulsüzlük cezaları),
-İdari para cezaları,
-Gecikme faizleri,
-Gecikme zamları,
-Bunlar dışında kalan ve 6183 sayılı Kanun çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tahsil dairesince takip edilmekte olan asli ve fer’ amme alacakları
(Trafik cezaları, öğrenim kredi borçları, MTV borcu, kaçak geçiş cezaları, Belediyelere ödenen emlak vergileri, gümrük vergileri ve para cezaları) yapılandırma kapsamına girmektedir.
1.2.Tarihsel Sınırlama
Yapılandırma kapsamına giren borçlar tarih sınırlamaları şu şekildedir:
-30/04/2021 tarihine kadar verilmesi gereken beyannamelerine ilişkin vergi ve buna bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları.
-2021 yılına ilişkin olarak 30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk etmiş vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (2021 yılı için tahakkuk eden MTV ikinci taksiti hariç birinci taksit dahil ).
-30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları.
-30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce verilen idari para cezaları,
-2021/Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı alacakları.
1.3.Gümrük Vergileri Bakımından;
-30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları.
1.4.SGK Primleri açısından;
- 2021 / Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
- 2021 / Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
-30/04/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
-30/04/2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) işlenen fiillere ilişkin olup ilgili kanunları uyarınca uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları
1.5.İl Özel İdarelerinin Alacakları Bakımından;
-30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları.
1.6.Belediye Alacakları Bakımından;
-30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
-2021 yılına ilişkin olarak 30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, bunların dışında kalan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve bu Kanununun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları,
-Belediye Gelirleri Kanununun 97 ve mükerrer 97 nci maddelerine göre tahsili gereken ve vadesi 30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde bu Kanununun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ücret ve pay alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları,
-Belediyelerin vadesi 30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dahil) alacakları,
1.7.Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının Alacakları Bakımından;
-Başkanlığın vadesi 30/04/2021 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları.
2.KAPSAM DIŞI KALAN KAMU BORÇLARI
-30/04/2021 tarihinden sonra tahakkuk eden vergi borçları ve cezaları,
-30/04/2021 tarihinden sonra verilen idari para cezaları,
-Adli para cezaları,
-Hıfzısıhha Kanunu kapsamında verilen idari para cezaları,
-Tütün ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanuna göre verilen idari para cezaları,
-5018 sayılı Kanunun ekli III sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlarca verilen idari para cezaları (Rekabet Kurumu, EPDK, BDDK, SPK gibi).
-2021 yılına ilişkin tahakkuk eden emlak vergisi,
-2021 yılına ilişkin tahakkuk eden iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergileri.
3.MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI İMKANINDAN YARARLANAMAYACAK OLAN MÜKELLEFLER
a)VUK’un 359 uncu maddesinin b fıkrasındaki;
-Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler,
-Defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar,
-Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler
Matrah ve vergi artırımı imkanından yararlanamazlar. Dolayısıyla haklarında inceleme yapılabilecektir. Buna göre, haklarında yukarıda fiiller nedeniyle Vergi Tekniği Raporu olan mükellefler matrah ve vergi artırımı imkanından yararlanamazlar. Ancak yukarıdaki fiilleri işleyenlerden kamuya borcu olanlar (vergi, SGK primi, vergi cezası, usulsüzlük cezası, gecikme faizi ve zammı gibi yasa kapsamında sayılanlar türden) bu borçlarını yapılandırabilirler.
b) Terör suçundan hüküm giyenler.
Terör suçundan hüküm giyenler, matrah ve vergi artırımı imkanından yararlanamazlar. Buna göre, bu mükelleflerle ilgili bir inceleme söz konusu olduğundan vergi incelemesi yapılacak veya devam etmekte olanlar devam edecek ve gerekli tarh ve ceza kesme işlemi yapılacaktır.
Ancak terör suçundan hüküm giymiş kişiler kamuya olan borçlarını yapılandırma imkanından yararlanmaları mümkündür.
c) Haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya MASAK tarafından yürütülen soruşturma veya kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler.
Bu çerçevede yasanın yürürlüğe girdiği 9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla yukarıdaki kapsamda yer alan firma ve şahıslar hakkında yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması veya terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenlerin matrah ve vergi artırımından yararlanmaları mümkün değildir. Ancak bu kişi ve kurumların kamuya olan borçlarını yapılandırmaları mümkündür.
3.İNCELEMESİ DEVAM ETMEKTE OLAN MÜKELLEFLERİN BU YASA KAPSAMINDAKİ HAKLARI NELERDİR?
3.1.Haklarında Sahte Belge Düzenlemek Suçlaması ile İncelemesi Devam Eden Mükelleflerin Hakları
a)Haklarında,
-Defter, kayıt ve belgeleri yok etme
-Defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymama,
-Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme
fiilleri nedeniyle incelemesi (kısaca SBD diye kullanılacaktır) devam edenler matrah ve vergi artırımında bulunabilirler. Ancak bu durumumda SBD yönünden vergi incelemesi sonuçlanıncaya kadar artırıma ilişkin tahakkuk işlemleri bekletilecek yani herhangi bir ödeme ilk etapta alınmayacaktır. İncelemenin sonuçlanması beklenecektir. İncelemenin yasanın yayımlandığı tarihi takip eden ayın başından itibaren on iki ay içerisinde tamamlanması gerekecektir. İnceleme bu süre zarfında bitirilemezse sahte belge düzenleme yönünden incelemeye devam edilmeyecek dolayısıyla mükellef matrah ve vergi artırım hükümlerinden yararlanacaktır.
Bu on iki aylık süre içerisinde eğer incelenen konularla ilgili olarak yukarıda sayılan fiillerle ilgili tespit yapılırsa (SBD raporu düzenlenirse) bu mükellefler tarafından yapılan matrah veya vergi artırımları dikkate alınmayacaktır.
Eğer on iki aylık süre içerisinde incelenen konularla ilgili olarak yukarıda sayılan fiillerle ilgili tespit yapılamaması durumunda (SBD raporu düzenlenmemesi durumunda) buna ilişkin rapor veya yazı, süresinde matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefe tebliğ edilecek ve mükellef süresinde ödemesi kaydıyla matrah ve vergi artırımı hükümlerinden faydalanacaktır.
b) Haklarında yasanın yürürlüğe girdiği 9 Haziran 2021 tarihten itibaren on iki ay içerisinde
-Defter, kayıt ve belgeleri yok etme
-Defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymama,
-Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme
fiilleri nedeniyle haklarında SBD incelemesi devam edenler hakkında artırımda bulundukları dönem ve vergi türlerine ilişkin olarak yasanın yayımı tarihinden önce veya yayımı tarihinden itibaren on iki ay içerisinde başlanılan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin on iki ay içerisinde tamamlanmaması halinde bu incelemelere devam edilmeyecektir.
Bu durumda matrah ve vergi artırımında bulunulan yıllarla ilgili ve aynı vergi türleri için (önce veya sonra başlatılan) inceleme veya takdire sevk işlemlerinin on iki ay içerisinde sonuçlandırılması gerekmektedir. Eğer bu süre zarfında vergi incelemesi veya takdir işlemleri tamamlanamazsa yani raporlar düzenlenip vergi dairesine gönderilemezse bu işlemlere devam edilmeyecektir.
Haklarında SBD incelemesi olan mükelleflerin yasanın yayımı tarihinden itibaren on iki ay içinde düzenlenecek olan raporunda SBD yönünden eleştiri konusu yapılmaz ise mükellef daha önce beyan ettiği matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanına kavuşacaktır.
Haklarında SBD incelemesi olumlu sonuçlanan mükelleflere ilişkin olarak eğer SBD incelemesi sonucunda vergi tarhiyatı yapılmış ve bu raporlar vergi dairesine gönderilmiş ve aynı mükellefin matrah ve vergi artırımında bulunduğu yıllarla ilgili ayrı vergi incelemesi var ise bu durumda mükellefin sadece sahte belge düzenleme işinde yer alan vergi incelemesi sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporlarına göre gerekli tarh işlemleri yapılacak ancak artırımımda bulunulan yıl ve vergi türü itibariyle yapılacak vergi incelemelerine devam edilmeyecek rapor düzenlense bile tarh işlemlerine devam edilmeyecektir.
3.2.Haklarında Sahte Belge Düzenleme Haricindeki Diğer Kaçakçılık Fiillerinden Biri veya Birkaçı ile İncelemesi Devam Eden Mükelleflerin Hakları
Bu mükellefler matrah ve vergi artırımından yararlanabilirler. Ancak VUK’un 367’nci maddesi kapsamında inceleme devam eder. Eğer bir suç tespit edilir ise VUK’un 367’nci maddesi gereğince Vergi Suçu Raporu tanzim edilerek Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur. Daha açık ifade edecek olursak fiilin karşılığında bir suç tespit edilirse matrah veya vergi artırımında bulunmak bu suç için suç duyurusunda bulunmaya engel teşkil etmemektedir. Dolayısıyla VUK’un 359’uncu maddesinde zikredilen sahte belge düzenleme ve defter, kayıt ve belgeleri yok etme, defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymama fiilleri dışındaki kaçakçılık fiillerinden birinin işlenmesi durumunda matrah ve vergi artırımı kaçakçılık fiilin sebep olduğu vergi kaybına ve vergi cezasına tesir ederek tarhiyatın yapılmasına cezanın kesilmesine engel teşkil etmekte ancak bu fiil nedeniyle suç duyurusunda bulunulmasını engellememektedir.
3.3.Haklarında Normal Vergi İncelemesi Devam Eden Mükelleflerin Hakları
9 Haziran 2021 tarihinden önce başlanmış olan ve halen devam eden sahte belge kullanma, genel inceleme, sektör incelemesi gibi incelemeleri olan mükellefler kanundan üç imkandan yararlanabilirler.
İlk imkan inceleme tamamlandıktan sonra kendilerine vergi ve ceza ihbarnamesi gönderildikten sonra 30 gün içinde yazılı başvuruda bulunarak ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla tarh edilen vergilerin %50’si +Yİ_ÜFE, özel usulsüzlük cezasının %25’i ödeyerek adlarına kesilen vergi ziyaı cezalarından ve gecikme faizlerinden kurtulacaklardır.
İkinci imkan 9 Haziran 2021 tarihinden önce başlanmış incelemeleri olan mükellefler matrah ve vergi artırımında bulunmaları durumunda o incelemenin 02.08.2021 tarihinde kadar tamamlanması gerekmektedir. Bu tarihe kadar sonuçlandırılamayan incelemelere devam edilemez. Bu süre zarfından inceleme tamamlanır ve matrah veya vergi farkı bulunursa vergi inceleme raporlarının vergi dairesi kayıtlarına işlendiği tarihten daha önce matrah ve vergi artırımında bulunulmuş olması durumunda inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, matrah ve vergi artırımı tutarları ile kıyaslanacak. Eğer artırılan matrah bulunan matrah farkından yüksek ise bir tarhiyat yapılamayacak.
Üçüncü imkan matrah ve vergi artırımı sonucu tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinden peşin olarak ödenmesi halinde, bu vergilerden %10 indirim yapılacak ve katsayı uygulanmayacaktır.
3.4.Haklarında İade İncelemesi Devam Eden Mükelleflerin Hakları
Haklarında iade incelemesi olan mükellefler iadeye konu vergi türü için vergi artırımında bulunmuş olsa bile inceleme devam edecektir. Ancak iade talebinin olduğu yıllar için artırım yapılması halinde iade ile ilgisi olmayan işlemlerle ilgili kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.
4.DAVASI DEVAM ETMEKTE OLAN MÜKELLERLERİN BU YASA KAPSAMINDAKİ HAKLARI NELERDİR?
4.1.Davası İlk Derece Mahkemesinde Halen Devam Etmekte Olan Mükelleflerin Hakları
Davanın 9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla ilk derece mahkemesinde devam ediyor olması durumunda:
4.1.1.Vergi ve Vergi Ziyaı Bakımından
Eğer ilk derece mahkemesinde dava açılmış ise vergilerin %50’si +Yİ_ÜFE tutarının tamamının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda vergi ziyaı cezalarının tamamı (tek kat veya üç kat kesilmiş olması önemli değildir) gecikme zamları ile birlikte silinmektedir.
4.1.2.Özel Usulsüzlük Cezası ve Usulsüzlük Cezası
Eğer ilk derece mahkemesinde dava açılmış ise cezanın (Özel usulsüzlük ve usulsüzlük cezasının) %25’inin + Yİ_ÜFE tutarının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda kalan ceza silinmektedir.
4.1.3.İştirak Nedeniyle Kesilen Tek Kat Vergi Ziyaı Cezası
Eğer ilk derece mahkemesinde dava açılmışsa vergi ziyaı cezasının %25’inin +Yİ_ÜFE tutarının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda kalan ceza silinmektedir.
4.2.Dava Aşamasında Mahkemece Karar Verilmiş Olması Durumunda Mükelleflerin Hakları
Davanın yine 9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla istinaf/temyiz/karar düzeltme safhalarından birinde olması durumunda ise; en son verilen karar:
4.2.1. Vergi ve Vergi Ziyaı Bakımından
-Terkin ise ilk tarhiyattaki vergi tutarının %10’u + Yİ_ÜFE tutarının tamamının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda vergi ziyaı cezalarının tamamı (tek kat veya üç kat kesilmiş olması önemli değildir) gecikme zamları ile birlikte silinmektedir.
-Tasdik veya tadilen tasdik ise tasdik edilen verginin %100’ü + Yİ_ÜFE, terkin edilen verginin tutarının %10’u + Yİ_ÜFE tutarının tamamının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda vergi ziyaı cezalarının tamamı (tek kat veya üç kat kesilmiş olması önemli değildir) gecikme zamları ile birlikte silinmektedir.
-Bozma ise vergilerin %50’si +Yİ_ÜFE, kısmen onama kısmen bozma ise onanan verginin %100’ü + Yİ_ÜFE, bozulan kısım için verginin %50’si + Yİ_ÜFE tutarının tamamının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda vergi ziyaı cezalarının tamamı (tek kat veya üç kat kesilmiş olması önemli değildir) gecikme zamları ile birlikte silinmektedir.
4.2.2. Özel Usulsüzlük ve Usulsüzlük Cezası Bakımından
-Terkin ise cezanın %10’unun
-Tasdik ise tasdik edilen kısmın %50’sinin
-Bozma ise cezanın %25’i, kısmen bozma kısmen onama ise tasdik edilen kısım %50, terkin edilen kısım %10, bozulan kısım %25’ inin
kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda cezanın kalan kısmı silinmektedir.
4.2.3. İştirak Nedeniyle Kesilen Tek Kat Vergi Ziyaı Cezası
-Terkin ise cezanın %10’unun
-Tasdik ise tasdik edilen kısmın %50’sinin
-Bozma ise cezanın %25’i, kısmen bozma kısmen onama ise tasdik edilen kısım %50, terkin edilen kısım %10, bozulan kısım %25’ inin ve ayrıca vergi ziyaı cezası için hesaplanacak olan + Yİ_ÜFE tutarının kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda cezanın kalan kısmı silinmektedir.
5.BAŞVURU SÜRELERİ
Kanundan yararlanmak isteyen mükellefler bağlı oldukları vergi dairesine yazılı olarak doğrudan veya posta yoluyla başvuruda bulunabileceklerdir. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi üzerinden veya e-Devlet üzerinden de başvuru yapabileceklerdir.
5.1.Normal Başvuru Süresi
Gerek kesinleşmiş borcunu gerekse henüz kesinleşmemiş olan dava veya inceleme safhasında bulunan kamu borçlarını yapılandırmak isteyen mükellefler başvurularını 31.08.2021 tarihine kadar yapabilmektedir.
5.2.İncelemesi Devam Etmekte Olanlarda Başvuru Süresi
İncelemesi 9.06.2021 tarihinden önce başladığı halde halen devam eden mükellefler bu işlemlerin tamamlanmasından sonra ihbarnamenin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunarak vergilerin %50’si+Yİ_ÜFE tutarının ve usulsüzlük cezalarının %25’ini ödeme imkanları vardır. Eğer ihbarname 31.08.2021 tarihine kadar tebliğ edilirse ve bu tarihe en az 30 gün var ise bu tarihe kadar 30 günden az süre kalmış ise 30 gün içinde başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
5.3.Dava Aşamasında Olanlarda Başvuru Süresi
Kesinleşmemiş alacak, vergi ve ceza ihbarnamesi tebliğ edilmiş ancak dava açma süresi geçmediği için henüz talep edilebilir aşamaya gelmemiş alacaklardır. Buna göre 9 Haziran 2021 tarihinden önce veya bu tarihte vergi ve ceza ihbarnamesi alınmış ve en geç bu tarihte dava açılmış ise veya dava açma süresi henüz geçmemiş ise kanundan yararlanacaklardır.
Dolayısıyla ihtilaflı alacaklarda kanunun yayım tarihi olan 09.06.2021 itibarıyla dava açma süresi geçmemiş bulunan mükellefler ile bu tarihten önce veya bu tarihte dava açmış olan mükellefler 31.08.2021 tarihi mesai saati bitimine kadar kanunun 3.maddesinden yararlanabilmek için başvuru yapabilecektir. Dolayısıyla bu yasa hükmünden yararlanılabilmesi için 09.06.2021 tarihinden daha önce dava süresi başlamış yani vergi ve ceza ihbarnamesinin tebliğ edilmiş olması gerekmektedir.
6.ÖDEME
6.1.Peşin Ödemede Haklar
Hesaplanan tutarların ilk taksit ödeme süresi olan 30.09.2021 tarihine kadar tamamının peşin olarak ödenmesi durumunda katsayı uygulanmayacak ve Yİ_ÜFE’nin sadece %10’u alınacaktır (Sadece fer’i alacaktan oluşuyorsa %50’si alınır.)
Hesaplanan tutarların ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi durumunda da katsayı uygulanmayacak ve Yİ_ÜFE’nin sadece %50’si alınacaktır(Sadece fer’i alacaktan oluşuyorsa %75’i alınır.)
6.2.Taksit Olarak Ödemede Haklar
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi durumunda 6,9,12,18 eşit taksit seçeneklerinden birini seçmesi gerekmektedir. Seçilen taksit süresinden daha uzun sürede ödeme yapılamaz.
Borcun 6 eşit taksitte ödemek istenmesi durumunda hesaplanan tutar 1,09 ile çarpılır bulunan tutar 6’ya bölünür bu şekilde taksit tutarları bulunmuş olur.
Borcun 9 eşit taksitte ödenmek istenmesi durumunda hesaplanan tutar 1,135 ile çarpılır bulunan tutar 9’a bölünür bu şekilde taksit tutarları bulunmuş olur.
Borcun 12 eşit taksitte ödenmek istenmesi durumunda hesaplanan tutar 1,18 ile çarpılır bulunan tutar 12’ye bölünür bu şekilde taksit tutarları bulunmuş olur.
Borcun 18 eşit taksitte ödenmek istenmesi durumunda hesaplanan tutar 1,27 ile çarpılır bulunan tutar 18’e bölünür bu şekilde taksit tutarları bulunmuş olur.
6.3.Mahsup İle Ödeme
Vergi mevzuatı gereği iade alacağından kendi borçlarına mahsuben ödemek isteyen borçluların, bu taleplerinin yerine getirilebilmesi için başvuru ve/veya taksit süresi içinde ilgili mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak ibraz etmeleri gerekmektedir.
Belgelere ek olarak mahsuben iadenin gerçekleştirilebilmesi için teminat, yeminli mali müşavir raporu veya vergi inceleme raporu da aranan durumlarda, bunların da aynı süre içinde vergi dairesine intikal etmiş olması gerekmektedir.
SONUÇ
Mükelleflerin borçlarını yapılandırma imkanı, matrah ve vergi artırımı işletme kayıtlarının düzeltilmesi, vergi borçlarının yapılandırılmasına ilişkin 7326 sayılı Kanun yayımlanmıştır. Yazımızda genel olarak borç yapılandırmasına giren kamu alacağı türleri ile kapsama girmeyen kamu alacaklarına değinilmiş ayrıca inceleme ve dava safhasında bulunan işlemlerde kanundan nasıl yararlanılacağına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
[1] 7326 sayılı Kanun Genel Gerekçesi.
Taner SARISOY
Vergi Müfettişi, VDK E.Grup Başkanı