Barbaros Demirci
İnşaat Plastikleri Sektörü 2020 Yılında %2,2 Büyüme Gösterdi
İnşaat Sektöründe Gelişmeler
İnşaat sektörü 2020’de yüzde 3,5 küçülmüştür. Covid-19 salgını nedeniyle kamunun sağladığı kredi olanakları ve diğer destekler ile inşaat sektörü yılın üçüncü çeyrek döneminde hızlı bir toparlanma göstermiştir. Dördüncü çeyrekte ise kapatmalar ve kısıtlamaların etkisi ile inşaat sektöründe yüzde 12,5 oranında sert bir daralma yaşanmıştır. Böylece 8 çeyrek sonra büyüyen inşaat sektörü bir çeyrek sonra önemli ölçüde küçüldü. Bu gelişmeler çerçevesinde inşaat sektörü, Covid-19 salgın yılı 2020’yi yüzde 3,5 küçülme ile kapatmıştır.
2020’de genel ekonomi ile inşaat sektörünün büyümeleri yine ayrışmıştır. İnşaat sektörü ile ekonominin genelinde yaşanan büyüme arasındaki pozitif ilişki son 8 çeyrektir önemli ölçüde bozulmuştur. 2020 yılında inşaat sektörü yüzde 3,5 küçülürken genel ekonomi yüzde 1,8 büyümüştür.
İnşaat sektörü 2021 yılına bir önceki seneden gelen likidite olanakları ile göreceli olarak rahat girmiştir. 2020 yılında genişleyen kredi olanakları ve konut satışları inşaat sektörünü desteklemiştir. 2021 yılının ilk çeyreğinde sıkı para politikası ve yüksek faiz oranlarının yavaşlatıcı etkileri olmuştur. İkinci çeyrekte ise salgının üçüncü dalgası ve kısıtlamalar sektörü olumsuz etkileyecektir. Bu çerçevede inşaat sektöründe büyümeye geçişin yılın ikinci yarısında başlayacağı öngörülmektedir. Aşılamanın olumlu sonuçları ve faizlerde gerileme beklentilerinin gerçekleşmesi halinde yılın ikinci yarısında inşaat sektöründe büyüme hızlanacaktır.
İnşaat sektörü güven endeksi yeni yıla 1,7 puan artış ile başlamış, şubat ayında da 3,2 puan daha artarak 85,5 puana yükselmişti. Güven endeksinde artış mart ayında da devam etmiştir. İnşaat sektörü güven endeksi mart ayında bir önceki aya göre 0,6 puan yükselmiştir. İnşaat sektörü yeni yıla ilişkin olarak iyimserliğini sürdürmektedir. Mevcut işler seviyesi ve yeni alınan işler seviyesi de güveni desteklemektedir.
İnşaat Plastikleri Sektörü
Ülkemizde fabrikasyon düzeyinde 700’e yakın firma plastik inşaat malzemeleri üretmekte olup, firmaların %84’ü 9 ilde faaliyet göstermektedir. İstanbul, İzmir ve Ankara’da faaliyet gösteren firmaların sayısı, toplam sektör firma sayısının %63’ünü oluşturmaktadır. Türkiye’de plastik inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmalar 60’ın üzerinde mamul çeşidi üretmekte olup, üretici firmaların en çok yoğunlaştığı malzemeler; profil, temiz su boruları, pis su boruları, boru bağlantı elemanları, pencere sistemleri, banyo ve mutfak evyeleri ve hortumlardan oluşturmaktadır.
Plastik inşaat malzemeleri üretimi 2015 – 2020 yıllarını kapsayan son 5 yılda, miktar bazında yılda ortalama %2,4 değer bazında ise %1 artmıştır. Üretim 2020 yılında 2019 yılına kıyasla miktar bazında %2,2 artarken değer bazında %5,1 gerileyerek 2 milyon 126 bin ton ve 6,46 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Plastik inşaat malzemeleri üretiminin yaklaşık %40’ını plastik borular oluşturmaktadır. Plastik boruların %31’ini temiz su, %26’sını pis su, %20’sini bağlantı elemanları %13’ünü hortumlar, %4’ünü de spiral borular oluşturmaktadır. Basınca dayanıklı borular ve elektrik boruları toplam plastik borular içinden %2, kimyasal taşıma ve CTP borular %1 pay almaktadır.
Plastik inşaat malzemeleri ithalatı 2015 – 2020 yıllarını kapsayan son 5 yılda, yılda ortalama miktar bazında %0,4 değer bazında %1,2 artmıştır. İthalat 2020 yılında 2019 yılına kıyasla miktar bazında %22,3 değer bazında da %12,1 artarak 81 bin ton ve 439 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Plastik inşaat malzemeleri ithalatı plastik sektörü toplam ithalatından miktar bazında %12 – 14 değer bazında da %14-15 aralığında pay almaktadır. Türkiye, 70’e yakın ülkeden plastik inşaat malzemeleri ithal etmektedir. 2020 yılında toplam ithalatın miktar bazında %75’ini ve değer bazında da %64’ünü 10 ülkeden yapmıştır. 2020 yılında Çin, Almanya, İtalya ve Türkmenistan plastik inşaat malzemeleri ithalatında önde gelen ülkeleri oluşturmuş ve toplam ithalattan miktar bazında %52 değer bazında da %45 pay almıştır.
Plastik inşaat malzemeleri ihracatı 2015 – 2018 yıllarını kapsayan son 5 yılda, yılda ortalama miktar bazında %3,4 artarken değer bazında %0,3 gerilemiştir. İhracat 2020 yılında 2019 yılına kıyasla miktar bazında %12,4 değer bazında da %6 artarak 692 bin ton ve 1,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Plastik inşaat malzemeleri ihracatı plastik sektörü toplam ithalatından miktar bazında %31-37 değer bazında da %25-33 aralığında pay almaktadır. 2020 yılında plastik inşaat malzemeleri ihracatı toplam plastik sektör ihracatı içinden miktar bazında %31 değer bazında da %15 pay almıştır. Türkiye, 150’nin üzerinde ülkeye plastik inşaat malzemeleri ihraç etmektedir. İhracat yapılan 150 ülkenin ilk 10’u 2020 yılında toplam plastik inşaat malzemeleri ihracatından miktar bazında %56 değer bazında da %50 pay almıştır. Irak, Cezayir Romanya, Libya ve Gürcistan 2020 yılında en önemli ihracat pazarlarını oluşturmuş ve toplam ihracattan miktar bazında %44 değer bazında da %36 pay almıştır.
Türkiye inşaat plastikleri ticaretinde fazla veren bir ülkedir. Dış ticaret fazlası 2015 – 2018 yıllarını kapsayan son 5 yılda, yılda ortalama miktar bazında %3,9 artarken değer bazında %0,9 gerilemiştir. Dış ticaret fazlası 2020 yılında 2019 yılına kıyasla miktar bazında %11,2 değer bazında %3,5 artarak 611 bin ton ve 959 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye, plastik inşaat malzemeleri dış ticaretinde fazlalık vermesine rağmen, 2020 yılında birim ithal fiyatları, birim ihraç fiyatlarının 2,7 katına ulaşmıştır. Bu durum, Türkiye’nin katma değeri yüksek plastik inşaat malzemelerini ithal ederken, katma değeri düşük malzemeleri ihraç etmesinden kaynaklanmaktadır. 2020 yılında birim ithal fiyatları 209 yılına kıyasla %8,3 ihraç fiyatları da %5,6 gerilemiştir. 2020 yılında plastik inşaat malzemeleri ihracatında kg başına 0,87 dolar katma değer yaratılabilmiştir. Yaratılan katma değerin birim ihracat fiyatına oranı %43 düzeyindedir.
Plastik inşaat malzemeleri yurtiçi tüketimi 2015 – 2020 yıllarını kapsayan son 5 yılda, yılda ortalama miktar bazında %1,9 değer bazında da %1,3 artış göstermiştir. İç pazar tüketimi 2020 yılında 2019 yılına kıyasla miktar bazında %1 değer bazında da %6,4 gerileyerek 1 milyon 515 bin ton ve 5,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Plastik inşaat malzemelerinde 2020 yılında üretimin miktar bazında %34’ü değer bazında da %23’ü ihraç edilmiştir. Aynı dönemde ithalatın toplam yurtiçi satışlar içindeki payı miktar bazında %6 değer bazında da %8 olarak gerçekleşmiştir.