İSO, “Türkiye`nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2023 yılı sonuçlarını açıkladı.

Türkiye'nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu Açıklandı

İstanbul Sanayi Odası (İSO), sanayi sektörünün devler ligini belirleyen ve 1968 yılından bu yana aralıksız yapılan “Türkiye`nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2023 yılı sonuçlarını açıkladı. İSO genel merkezi Odakule binası, Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından 56’ncısı açıklanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması” toplantısına İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları İrfan Özhamaratlı ve Cemal Keleş de katıldı. 

Araştırmaya göre, TÜPRAŞ üretimden satışlarda 484,2 milyar lirayla listede ilk sırayı alırken, 2022'de üçüncü sırada olan Ford Otomotiv 238 milyar lirayla ikinciliğe yükseldi. Geçen yıl ikinci sırada bulunan Star Rafineri ise 226,8 milyar liralık üretimden satışla 3'üncü oldu. İstanbul Altın Rafinerisi (İAR) 142,5 milyar liralık üretimden satışla 4'üncü sırada yer alırken, geçen yıl 7'nci sırada bulunan Toyota Otomotiv 127,4 milyar lirayla 5'inci sıraya yükseldi. Oyak-Renault ise üç basamak yükselerek 107,2 milyar lirayla 6'ncı sıraya çıktı. Arçelik 99,9 milyar lirayla 7'nci olurken, Mercedes-Benz Türk AŞ ise 94,2 milyar lirayla 15'inci sıradan 8'inci sıraya yükseldi. 2022'de 44'üncü sırada olan Gramaltın Kıymetli Madenler Rafineri San. Tic. AŞ 89,9 milyar lira ile 9'uncu sıraya çıktı. Geçen yılki listeye göre 5 basamak gerileyen Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları TAŞ, bu yıl 79,5 milyar ile listede 10'uncu sırada yer aldı.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, üretimden satışların 2023 yılında yüzde 42,1 artarak 6 trilyon 375 milyar liraya çıktığını belirtti. Bahçıvan, “2021 ve 2022'ye göre zayıf bir performansa işaret eden bu artışın 2022'nin sonundan itibaren geldiğini tahmin etmek zor değildi. Üretimden satışlarda büyüme bir önceki yıl yüzde 119 iken, 2023 yılında yüzde 42,1’e gerilemesinin nedenlerine baktığımızda; yavaşlayan küresel talep, 6 Şubat’ta ardı ardına yaşadığımız deprem felaketleri ve seçimler sonrasında ekonomi politikalarında yaşanan değişim belirleyici rol oynadı" dedi.

"Üretimden net satışlardaki asıl dramatik görüntüyü reel değişimlerde görüyoruz" diyen Bahçıcan şöyle konuştu: İSO 500 Büyük kuruluşlarının üretimden satışlardaki reel değişimlerine baktığımızda şu sonuç dikkat çekiyor: 2023 verileri yıl sonu tüketici enflasyonu ile arındırıldığında, üretimden satışların 2022 yılına göre reel olarak yüzde 13,8 gerilediği görülüyor.

Reel değişimleri hesaplarken son yıllarda hep yaptığımız gibi bu yıl da yıl sonu TÜFE enflasyonunu kullandık. Fakat diğer taraftan biliyoruz ki 2023 yılı boyunca yıllık enflasyon oldukça değişken bir seyir izledi. Hangi göstergeyi kullanırsak kullanalım, 2023 yılında İSO 500’ün üretimden satışları enflasyonun altında kaldı ve reel olarak gerileme gösterdi.

İSO 500'ün İhracatı Yüzde 29 Düştü

Bahçıvan, İSO 500'ün ihracatının 2022 yılına göre yüzde 29 düşüşle 951 milyar dolara gerilediğini, Türkiye sanayi ihracatının ise binde 2 düşüşle 2.456 milyar dolara gerilediğini belirtti. Ayrıca, İSO 500 kuruluşlarının kârlılığının da 2023 yılında zayıf kaldığını, faaliyet kârının yüzde 397 artarak 937 milyar liraya çıktığını ancak kârlılık oranının yüzde 12.8'den yüzde 12.5'e gerilediğini söyledi.

Finansman giderlerinin 2023 yılında yüzde 925 artarak 533 milyar liraya yükseldiğini belirten Bahçıvan, sanayicilerin elde ettiği kârın yarısından fazlasını finansman giderlerine ayırmak zorunda kaldığını vurguladı.

Enflasyon düzeltmesi sonrası İSO 500'ün aktif toplamının yüzde 126 artarak 88 trilyon liraya çıktığını ifade eden Bahçıvan, bu artışın büyük kısmının enflasyon düzeltmesinden kaynaklandığını söyledi.

Sonuç olarak, İSO 500 araştırması, sanayi sektörünün 2023 yılında zorlu küresel ve yerel ekonomik koşullara rağmen büyümeye devam ettiğini, ancak karlılık ve ihracatta zayıflık yaşadığını ortaya koydu.

Halka Açık Şirket Sayısı 85'e Yükseldi

Sermayenin tabana yayılması ve özellikle sanayi kuruluşlarının kaliteli finansal kaynağa erişimi açısından şirketlerin halka açılmalarının da büyük önem taşıdığını, son yıllarda sanayi kuruluşlarında nitelikli finansmana erişim bağlamında hisselerini halka açma seçeneğini kullanma eğiliminin arttığını ifade eden Erdal Bahçıvan, şöyle devam etti:

-İSO 500 içinde halka açık kuruluşların sayısı 2017-2021 döneminde 65-69 bandında seyrettikten sonra 2022’de 8 adet, 2023’te 12 adet artarak 85’e yükseldi. Böylece İSO 500 içinde halka açık kuruluş sayısı bugüne kadarki en yüksek düzeyine ulaştı.

-Sanayi şirketlerimizin halka açılmaya dönük ilgisinin 2024’te de sürdüğünü görüyoruz ve bu süreci sanayi firmalarımızın sermaye piyasası araçlarını daha fazla kullanması açısından olumlu buluyoruz.

Yüksek Enflasyonun Ahlaki Etkisi

2022 yılında ekonomide rasyonaliteden kopuş ve ekonomik uygulamalardaki ‘gel-git’lerin ekonomide yarattığı tahribatın çok konuşulduğuna vurgu yapan Bahçıvan, sözlerini şöyle sürdürdü:

-İSO 500’ün 2023 sonuçlarını bir anlamda ‘finansal istikrardan uzaklaşmanın ilk etkisinin yüksek enflasyon olacağı, enflasyonist bir büyüme yapısının da nitelikli ve sürdürülebilir olamayacağı’ gerçeğini gösteren mikro bir laboratuvar olarak görmeliyiz.

-Artık hepimiz biliyoruz ki yüksek enflasyon şirket bilançolarında geçici bir illüzyon yaratıyor. Zaman geçtikçe gerçeklerle yüzleşiyoruz. İSO 500’ün temel göstergelerinin bize söylediği de bu.

-Bizim reel sektör olarak yaşadıklarımız bir yana; yüksek enflasyonun kamu maliyesi, mali dünya ve hepsinden de önemlisi toplumda yaratmış olduğu hasar büyük. Çünkü enflasyon sadece ekonomik bir hasar değil, sosyolojik, psikolojik ve en önemlisi ahlaki, etik bir etki de yaratıyor.

  ISO 500 (2023)  (394 incelenme)