Barbaros Demirci
2021 Yılında İnşaat Plastikleri Sektörü %2 Büyüdü
Ülkemizde fabrikasyon düzeyinde 697 firma plastik inşaat malzemeleri üretmekte olup, firmaların %84’ü 9 ilde faaliyet göstermektedir. İstanbul, İzmir ve Ankara’da faaliyet gösteren firmaların sayısı toplam sektör firma sayısının %63’ünü oluşturmaktadır.
Türkiye’de plastik inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmalar 60’ın üzerinde mamul çeşidi üretmekte olup, üretici firmaların en çok yoğunlaştığı malzemeler; profil, temiz su boruları, pis su boruları, boru bağlantı elemanları, pencere sistemleri, banyo ve mutfak evyeleri ve hortumlardan oluşturmaktadır. Firmalar aşağıdaki mamullerden birden fazlasını üretmektedir.
2017–2021 yılları arasında yılda ortalama miktar bazında %1,8 değer bazında %0,4 artan plastik inşaat malzemeleri üretimi 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %7 değer bazında %13 artarak 2,27 milyon ton ve 7,28 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve tarihi üretim rekor düzeyine ulaşmıştır. Plastik inşaat malzemeleri üretiminin yaklaşık %40’ını plastik borular oluşturmaktadır. Plastik boruların %31’ini temiz su, %26’sını pis su, %20’sini bağlantı elemanları %13’ünü hortumlar, %4’ünü de spiral borular oluşturmaktadır. Basınca dayanıklı borular ve elektrik boruları toplam plastik borular içinden %2, kimyasal taşıma ve CTP borular %1 pay almaktadır.
2017–2021 yılları arasında yılda ortalama miktar bazında %4,9 değer bazında %0,8 artan plastik inşaat malzemeleri ithalatı, 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %18 değer bazında %10 artarak 95 bin ton ve 482 milyon dolar olarak gerçekleşmiş ve tarihi ithalat rekor düzeyine ulaşmıştır. 2021 yılında plastik inşaat malzemeleri ithalatı toplam plastik sektör ithalatı içinden miktar ve değer bazında %14 pay almıştır. İnşaat plastik malzemeleri ithalatının toplam plastik sektör ithalatı içindeki payı 2021 yılında miktar ve değer bazında azalmıştır.
Türkiye, 70’e yakın ülkeden plastik inşaat malzemeleri ithal etmektedir. 2021 yılında Almanya, İtalya, Çin, Fransa ve Polonya plastik inşaat malzemeleri ithalatında önde gelen ülkeleri oluşturmuş ve toplam ithalattan değer bazında da %61 pay almıştır.
2017–2021 yılları arasında yılda ortalama miktar bazında %11,4 değer bazında %12,7 artan plastik inşaat malzemeleri ihracatı, 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %10 değer bazında %32 artarak 761 bin ton ve 1,84 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve tarihi ihracat rekor düzeyine ulaşmıştır. 2021 yılında plastik inşaat malzemeleri ihracatı toplam plastik sektör ihracatı içinden miktar bazında %29 değer bazında da %26 pay almıştır. Plastik inşaat malzemeleri ihracatının toplam plastik sektör ihracatı içindeki payı 2020 yılına kıyasla miktar bazında aynı kalırken değer bazında 1 puan artmıştır.
Türkiye, 150’nin üzerinde ülkeye plastik inşaat malzemeleri ihraç etmektedir. Irak, Libya, İtalya, Romanya ve Almanya 2021 yılında en önemli ihracat pazarlarını oluşturmuş ve toplam ihracattan miktar bazında değer bazında da %34 pay almıştır.
Türkiye inşaat plastikleri dış ticaretinde daima fazlalık vermektedir. Plastik inşaat malzemeleri dış ticaret fazlası 2021 yılında 2020 yılının eş dönemine kıyasla miktar bazında %9 değer bazında da %42 artarak 666 bin ton ve 1,36 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve miktar ve değer bazında tarihi rekor düzeyine erişmiştir. Türkiye, plastik inşaat malzemeleri dış ticaretinde fazlalık vermesine rağmen. plastik inşaat malzemeleri ortalama ithalat fiyatı 2021 yılında 2020 yılına kıyasla %7 gerileyerek 5,1$/Kg’ma inmiştir. Söz konusu dönemde ortalama ihracat fiyatı 2021 yılında 2020 yılına kıyasla %20 artarak 2,4 $/Kg’ma çıkmıştır. 2021 yılında birim ithal fiyatları, birim ihraç fiyatlarının 2,13 katına ulaşmıştır. Bu durum, Türkiye’nin katma değeri yüksek plastik inşaat malzemelerini ithal ederken, katma değeri düşük malzemeleri ihraç etmesinden kaynaklanmaktadır.
2020 yılında plastik inşaat malzemeleri ihracatında kg başına 0,9 dolar katma değer yaratılabilmiş iken katma değer 2021 yılında 0,7 dolara inmiştir. Yaratılan katma değerin birim ihracat fiyatına oranı 2020 yılında %45 iken 2021 yılında %29’a gerilemiştir.
2017–2021 yılları arasında yılda ortalama miktar bazında %1,4 değer bazında %2,3 azalan plastik inşaat malzemeleri yurtiçi tüketimi, 2021 yılında 2020 yılına kıyasla miktar bazında %6 değer bazında %8 artarak 1,6 milyon ton ve 5,93 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve miktar ve değer bazında 2017 yılı düzeyinin altında kalmıştır.
Plastik inşaat malzemelerinde 2021 yılında üretimin miktar bazında %34’ü değer bazında da %25’i ihraç edilmiştir. Aynı dönemde ithalatın toplam yurtiçi satışlar içindeki payı miktar bazında %6 değer bazında da %8 olarak gerçekleşmiştir.
İnşaat sektörü kendi iç dinamiklerinden kaynaklanan sorunlar ile karşı karşıyadır. Bu nedenle ekonomideki genel iyileşme inşaat sektörüne yansımamaktadır. İnşaat sektöründe yeniden büyüme, iç dinamiklerinden kaynaklanan sorunların çözümü ile mümkün olacaktır.